Proje IQ, Prof. Dr. Uğur Sak'ın yürütücülüğünde ASİS zeka ölçeğini geliştiren ve zeka alanında bilimsel araştırmalar yürüten araştırma grubunun adıdır.
Anadolu Üniversitesinin ve Milli Eğitim Bakanlığının desteği ile ÜYEP Merkezi araştırma ekibi olarak Türkiye'nin ilk yerli zeka ölçeği olan Anadolu Sak Zeka Ölçeğini geliştirdik. ASİS teknik raporları için aşağıdaki bağlantılara, bilimsel makaleler içinse bilimsel araştırmalar sayfasında yer alan makalelere bakabilirsiniz. ASİS son yıllarda Türkiye'de üzerine en fazla bilimsel araştırma yürütülen zeka testidir. ASİS üzerine 24 adet bilimsel makale veya lisansüstü tez yayınlanmıştır.
Projenin pilot aşaması 4-12 yaş aralığındaki 1201 çocuk ile, standardizasyon aşaması 4641 çocuk ile, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları ise özel eğitim grupları da dahil 800'ün üzerinde çocukla tamamlandı. Bu araştırmaların yanı sıra ASİS mizah ve yaratıcılık gibi konuları içeren araştırmalarda ölçüt zeka testi olarak kullanılmıştır. ASİS, dünyadaki bireysel zeka testleri arasında yaş grubuna düşen örneklem büyüklüğü bakımından temsil gücü en yüksek zeka testidir. Geçerlik ve güvenirlik değerleri çok iyi ve mükemmel düzeylerde saptanmıştır.
Türkiye'de ilk zeka ölçeği çalışmaları 1915 yılında Stanford-Binet Zeka Ölçeği'nin uyarlaması ile başlamış, takip eden 100 yıl içinde zeka ölçeği uyarlama kültürü oluşmuştur. Proje IQ ile hem ülkemize yerli bir zeka ölçeği kazandırmayı hem de uyarlama kültürünü kırarak yeni zeka ölçeği geliştirme çalışmalarına öncülük etmeyi hedefledik. 1916 yılında Lewis M. Terman, ilk zeka ölçeği kabul edilen Alfred Binet'in prototip zeka ölçeğini revize edip, standardizasyon ve norm çalışmalarını yaptıktan sonra Stanford-Binet Zeka Ölçeği adıyla yayınlar. Ölçekteki Stanford, Terman'ın çalıştığı Stanford Üniversitesi, Binet ise Alfred Binet'in soyadıdır. Biz de bu tarihi olguya işaret ederek, projeye bütçe desteği veren Anadolu Üniversitesi ve zeka ölçeğinin prototipini geliştiren Prof. Dr. Uğur Sak'ın soy adını birleştirerek Anadolu-Sak Zeka Ölçeği adını verdik (ya da kısa adıyla ASİS, İngilizce olarak Anadolu-Sak Intelligence Scale).
Anadolu-Sak Zeka Ölçeği, genel zekayı ve genel zekayı oluşturan ana bileşenleri objektif olarak ölçen bireysel bir zeka ölçeğidir. Yedi alt testten oluşan ASİS, alt test beceri performanslarının yanı sıra on bir farklı bileşen profili vermektedir.
Genel Zekâ Endeksi
Sözel Potansiyel Endeksi
Görsel Potansiyel Endeksi
Bellek Kapasitesi Endeksi
Sözel IQ
Görsel IQ
Tarama Endeksi
Muhakeme Endeksi
Görsel Bellek Endeksi
Özel Yetenek Endeksi
Öğrenme Güçlüğü Risk Endeksi
______________________________
Yaş aralığı: 4-12
Uygulama türü: Bireysel
Uygulama süresi: 25-45 dak.
Puanlama süresi 3 dk.
Uygulayıcı yeterliği: C sınıfı
Kuram: CHC
_________________________
ASİS Kullanım Alanları
_________________________
ASİS Üzerine Yapılan Bilimsel Araştırmalar
Arslan, D., Sak, U., & Atesgöz, N. N. (2021). Are more humorous children more intelligent? A case from Turkish Culture. Humor, 34(4), 567-588. https://doi.org/10.1515/humor-2021-0054
Sahin, M. D. (2021). Fitting a Mixture Rasch Model to visual sequential processing memory sub-dimension of ASIS: The role of covariates. International Electronic Journal of Elementary Education, 3, 2, 277-285.
Kayacan, G, Ateşgöz, N. N., & Sak, U. (2020). A comparative analysis of psychometric properties of memory tasks and their relationships with higher-order thinking skills: Recognition versus recall. Talent, 10(2), 162-175. DOI: https://doi.org/10.46893/talent.847543
Köprü, F. & Ayas, B. (2021). An Investigation of the Criterion Validity of Anadolu Sak Intelligence Scale (ASIS): The Case of EPTS . Talent , 10 (2) , 110-128 . DOI: https://doi.org/10.46893/talent.857308
Kılıçarslan, S., Bal Sezerel, B., & Sak, U. (2020). An investigation of the relationship between speed-based verbal reasoning subtest of Anadolu Sak Intelligence Scale and perceptual speed tests. Talent, 10(2), 129-142. DOI: https://doi.org/10.46893/talent.844308
Yılmaz, G., Ayas, M. B., & Sak, U. (2020). An investigation of the threshold hypothesis using ASIS and creative imagination cards. Talent, 10(2), 143-161.DOI: https://doi.org/10.46893/talent.831465
Shaughnessy, M. F. (2020). An interview with Ugur Sak: Intelligence testing in Turkey. North American Journal of Psychology 22 (2), 167-172.
Cirik, M., Sak, U., & Opengin, E. (2020). An investigation of cognitive profiles of children with attention deficit hyperactivity disorder through Anadolu Sak Intelligence Scale. Ankara University Faculty of Educational Sciences Journal of Special Education. doi: https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.570505
Tamul, Ö. F., Sezerel, B. B., Sak, U. & Karabacak, F. (2020). Social validity study of the Anadolu-Sak Intelligence Scale (ASIS). PAU Journal of Education, 49, 393-412. https://doi.org/10.9779/pauefd.575479.
Sak, U., Bal Sezerel, B., Dulger, E., Sozel, K., & Ayas, M. B. (2019). Validity of the Anadolu-Sak Intelligence Scale in the identification of gifted students. Psychological Test and Assessment Modeling, 61(3), 263-283.
Sözel, H.K., Öpengin, E., Sak, U. & Karabacak, F. (2018). The discriminant validity of the Anadolu-Sak Intelligence Scale (ASIS) for gifted and other special education groups. Turkish Journal of Giftedness and Education, 8(2), 160-180.
Arslan, D. (2018). Ortaokul öğrencilerinde ASİS ile ölçülen zeka ve mizah üretme yeteneği ilişkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Bozbey Esmeroğlu, S. (2016). Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) 10-11 yaş düzeyinde ön uygulama çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Cirık, M. (2018). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve özel öğrenme güçlüğü olan bireylerin bilişsel profillerinin Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği ile incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Dülger, E. (2018). Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) ölçüt geçerliği çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Görünü, H. (2019). Anaokuluna devam eden çocukların gelişim tarama testi, okul olgunluk testi ve zeka testi puanları arasındaki ilişkinin incelenemsi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Kayacan, G. (2019). Anadolu Sak Zekâ Ölçeği’nin görsel ardıl işleyen bellek alt testinin çoktan seçmeli ve performans temelli ölçümlerinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Kılıçarslan, S. (2019). Anadolu Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) hıza dayalı sözel muhakeme alt testi ile algı hızı testleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Köprü, F. (2019). Anadolu-Sak Zeka Ölçeği’nin ölçüt geçerliliğinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Sertel, B. (2019). Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin dijital uygulaması d-ASİS’in geçerlik ve güvenirlik çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Sıkıcıkoğlu, İ. (2019). İlkokul öğrencilerinin liderlik düzeylerinin zeka düzeyi ve demografik değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Sözel, H. K. (2017). Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği’nin (ASİS) özel eğitim grupları arasındaki ayırtedicilik geçerlik çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Tamul, Ö. F. (2017). Anadolu-Sak Zekâ Ölçeğinin (ASİS) sosyal geçerlik ve güvenirlik çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Yılmaz, G. (2018). Eşik hipotezinin ASİS Zekâ Ölçeği puanları ve yaratıcı hayal gücü kartları ile incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
ASİS, 2017 yılından beri Türkiye genelinde RAM'larda kullanılmaktadır. Türkiye genelinde ASİS uygulayıcıları ve formatörleri yetiştirdik. 2022 Eylül ayı itibari ile ASİS uygulayıcı eğitimleri ve ASİS kullanım hakkı özel kurumlara da verilecektir.
Hangi Kurumlar ASİS Kullanım Hakkı Alabilir?
1. Özel klinikler
2. Psikolojik danışma merkezleri
3. Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri
4. Hastaneler
5. Aile danışma merkezleri
6. Psikoloji ve eğitim dernekleri
7. Üniversiteler, Araştırma Merkezleri ve Araştırma Enstitüleri
Kimler ASİS Uygulayıcı Eğitimi Alabilir?
Aşağıdaki lisans veya lisansüstü programlardan mezun olanlar ASİS uygulayıcı eğitimi alabilirler. Ancak kişilere bir kurumdan bağımsız olarak eğitim verilmez. Kişiler kurum adına eğitim alabilirler.
1. Psikoloji
2. Psikolojik danışma ve rehberlik
3. Psikiyatri
4. Özel eğitim
5. Çocuk gelişimi
6. Dil ve konuşma bozukluğu
Eğitimin İçeriği
ASİS uygulayıcı eğitimi 24 saat yüz yüze ve 8 saat online eğitim olmak üzere toplam 32 saat eğitimden oluşmaktadır.
1. ASİS’in kuramsal yapısı, standardizasyonu, geçerlik ve güvenirlik araştırmaları, bilimsel araştırmalar (4 saat online; yüz yüze eğitim başlamadan önce yapılır.)
2. ASİS test materyali tanıtımı (1 saat)
3. Örnek ASİS uygulaması 1 (1 saat)
4. Örnek ASİS uygulaması 2 (1 saat)
5. Alt test yönerge ve uygulama kuralları eğitimi (1 saat)
6. ASİS alt testlerini puanlama eğitimi, ASİS kayıt formu eğitimi (1 saat)
7. ASİS Uygulayıcı Yeterliği Gözlem Formu eğitimi (1 saat)
8. Deneme 1 (1 saat)
9. Deneme 2 (1 saat)
10. Deneme 3 (1 saat)
11. Alt test yönerge, kural ve uygulamalarda sık yapılan hataların analizi (1 saat)
12. Deneme 4 (1 saat)
13. Deneme 5 (1 saat)
14. Deneme 6 (1 saat)
15. ASİS online veri girişi ve raporlama eğitimi (1 saat)
16. ASİS puanlarını yorumlama eğitimi: Endeks eğitimi, t puanı eğitimi, IQ puanı eğitimi (2 saat)
17. Profil analizi, fark puanlarının hesabı ve yorumu, normatif ve ipsatif karşılaştırmalar ve değerlendirmeler (4 saat)
18. Örnek profil analizi yorumu (1 saat)
19. Profil analizinde sık yapılan hataların analizi (1 saat)
20. Son örnek uygulama (1 saat)
21. Saha uygulamalarının online analizi (4 saat)
Eğitmenler
Eğitimleri ASİS'in geliştirilme sürecinde görev alan araştırmacılar ve formatörler vermektedir.
ASİS Zeka Ölçeği Materyalleri
Resimli GAM kitapçığı, Resimli GES kitapçığı, Resimli GAB kitapçığı, Resimli GEB kitapçığı, Kayıt ve Profil Formu, Uyaran kart, Uygulayıcı kitabı, Uygulayıcı Yeterliği Gözlem Formu, Ayraç, Uygulayıcı sertifikası, Kurumsal kullanım hakkı sertifikası, Test çantası
Çok yakında özel kurumlarla anlaşma yapılarak bünyelerinde çalışan uzmanlara ASİS uygulayıcı eğitimleri verilecektir. Kurumlar ASİS kullanım hakkı alacaktır.
Türkiye genelinde MEB'de çalışan 700'den fazla ASİS uygulayıcısına eğitim verdik. Eğitimler 32 ASİS formatörü ile yapıldı.
Burada eğitim yapılacak olan iller ve tarihler duyurulacaktır. Takipte kalın!
